یکی از مسائلی که در دستگاههای فیلتر ممبران حائز اهمیت است نحوه نگهداری و استفاده بهینه و درست از آن می باشد ما در این مقاله قصد داریم چندین نکات مهم و اساسی درباره عوامل موثر در عمر فیلتر ممبران شرح دهیم ولی قبل از این نکات لازم می دانیم یک تعریف کلی از فیلتر ممبران و چگونگی کارکرد آن داشته باشیم.
در حقیقت شما در این مقاله علاوه بر نکات نگهداری با کاربرد و عملکرد صحیح این نوع دستگاه ها و هم چنین انواع آلودگی ها و آسیب های آن آشنا خواهید شد پس در این مقاله با آوین مهر همراه باشید.
فیلتر ممبران چیست؟
همان طور که می دانید از فیلترهای مختلفی برای جداسازی مواد و ذرات از آب و سایر مایعات استفاده می‌شود که یکی از این نوع فیلترها، دستگاه فیلتر ممبران است. این نوع فیلترها از لایه های نازک نیمه نفوذ پذیر ساخته شده اند که می توانند مولکول‌های کوچک مانند آب و یون‌ها را از مولکول‌های بزرگتر مانند ذرات جامد، باکتری‌ها و ویروس‌ها جدا کنند. از این نوع فیلترها در زمینه های مختلفی استفاده می شود از جمله:
- داروسازی: استفاده در فرآیند تولید دارو و تولید آب بسیار خالص.
- صنایع الکترونیک: استفاده در صنایع الکترونیک برای تولید آب فوق خالص که در ساخت قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
- تصفیه فاضلاب: استفاده برای بازیافت آب از فاضلاب و استفاده مجدد از آن در صنایع مختلف.
- صنایع غذایی و نوشیدنی: استفاده در صنایه غذایی و نوشیدنی برای تولید آب خالص و جداسازی مواد ناخواسته در فرآِیند تولید.
- تصفیه آب: استفاده در عملیات تصفیه آب برای حذف مواد شیمیایی، ناخالصی ها، باکتری ها، ویروس ها و…
نکات مهم در افزایش عمر فیلتر ممبران
دلیل اصلی که این نکات را بیان می کنیم این است که بسیاری از افراد از ما سوال می پرسند که چه کاری باید انجام دهیم تا طول عمر فیلتر ممبران طولانی باشد؟ یا اینکه چه باید بکنیم تا دستگاه های ما کمتر نیاز به تعمیرات داشته باشد؟
ما در این بخش یک سری نکات استفاده و نگهداری از دستگاههای فیلتر ممبران را بیان می کنیم که قطعا با رعایت کردن آنها باعث طول عمر فیلتر ممبران می گردد و دستگاههای شما کمتر به تعمیرات نیاز خواهد داشت. این نکات به شرح زیر است:
- بعد از اولین استفاده از ممبران باید سطح فیلتر همیشه مرطوب باشد.
- کلری که در آب خام وجود دارد باید قبل از رسیدن به فیلتر ممبران تصفیه آب، توسط فیلتر کربن و یا تزریق متابی سولفیت سدیم حذف شود اگر این کار انجام نشود قطعا به غشاء ممبران آسیب جدی وارد خواهد شد.
- دقت داشته باشد زمانی که تولید فیلتر ممبران صنعتی بیشتر از 10 درصد افت داشت حتما عملیات شستشوی ممبران را انجام دهید.
- گاهی لازم است که برای مدتی فیلتر ممبران دستگاه آب شیرین کن مورد استفاده قرار نگیرد در همچین مواقعی برای اینکه دستگاه دچار خرابی نشود حتما از موارد نگهدارنده و شوینده ممبران استفاده شود.
- دقت داشته باشید در صورتی که فشار آّب بیشتر و بالاتر از فشار طراحی شده در سیستم ROSA باشد باعث تلسکوپی شدن و خراب شدن فیلتر ممبران می شود.
- یکی از خطرناک ترین اتفاقاتی که امکان دارد برای فیلترهای ممبران رخ دهد فولینگ بیولوژیکی و یا همان گرفتگی ممبران است که دلیل این اتفاق وجود میکروب ها و میکروارگانیسم ها می باشد. برای جلوگیری از این اتفاق حتما حتما عملیات کلرزنی آب را انجام دهید و علاوه بر این می توانید توسط دستگاه یووی آب، میکروبهای ورودی به سیستم را از بین ببرید.
- کدورت آب ورودی به سیستم و فیلتر ممبران ها یا همان SDI حتما کمتر از 5 باشد.
- فیلترهای ممبران را هرگز در دماهای پایین ( زیر صفر درجه سانتی گراد) قرار ندهید زیرا باعث انجماد آب داخل فیلتر می شود.
- در نظر داشته باشید که عمر مفید ممبران محدود بوده و دوره زمانی مشخصی دارد بنابراین در صورتی که کارایی دستگاه شما افت پیدا کرد حتما به فکر تعویض آن باشید.
- سعی کنید به طور منظم کیفیت آب خروجی را مورد بررسی قرار دهید در صورتی که در آب خروجی افزایش نمک یا آلاینده مشاهده کردید حتما دستگاه رو شستشو دهید و یا تعویض کنید.
توجه: مواردی که به آن اشاره کردیم عوامل موثر در عمر فیلتر ممبران می باشد که اگر این موارد رعایت شوند، استفاده بهتری از دستگاه فیلتر ممبران خواهید داشت.
مزیت نگهداری درست و اصولی از دستگاه فیلتر ممبران
- سبب کاهش مصرف انرژی می شود.
- نگهداری درست و اصولی سبب می شود نیاز به نیروهای فنی به حداقل برسد.
- سبب کاهش فشار مورد نیاز برای حفظ سرعت جریان نفوذ اسمز معکوس می شود.
- نگهداری اصولی و صحیح سبب افزایش عمر دستگاه فیلتر ممبران می شود و دیگر نیاز به تعویض، تعمیر و خرید دستگاه جدید نمی شود.
- سبب بهبود عملکرد فیلتر و افزایش کیفیت آب می شود.
برخی از دلایل آلودگی دستگاه فیلتر ممبران
- آلودگی بیولوژیکی (رسوب): زمانی که ناخالصیهای آب بسیار زیاد و غلیظ باشند سبب می شود روی غشاهای فیلتر رسوب کنند این اتفاق بیشتر در زمان هایی رخ می دهد که دستگاه کار نمی کند و آبی نیز در تصفیه کن جریان ندارد. در حقیقت رشد این نوع آلودگی بر روی غشاها و عدم تصفیه آب مناسب در فیلترهای 1 تا 3 نیز می توانند سبب آلودگی بیولوژیکی شوند.
- آسیبهای غشای ممبران: این آسیب زمانی اتفاق می افتد که مواد شیمیایی با غشای فیلتر واکنش نشان دهد.
- رسوب شیمیایی یا همان پوسته پوسته شدن: این نوع آلودگی زمانی رخ می دهد که مواد شیمیایی که به سختی در آب حل می شوند بیش از حد اشباع شده باشند در این صورت بر روی غشای فیلتر ممبران رسوب می کنند.
نکته: این نوع آلودگی ها خیلی برای دستگاههای فیلتر ممبران خطرناک هستند حتما هر از چند گاهی دستگاه های خود را چک کرده و مورد بررسی قرار دهید که در صورت داشتن آلودگی و مشکلات جزئی، آن ها را حل کنید تا بعد باعث مشکلات بزرگ نشود که مجبور شوید دستگاه را تعویض کنید. نحوه نگهداری اصولی و همچنین استفاده مناسب از دستگاه فیلتر سبب می شود عمر استفاده از آن ها طولانی باشد.
مزایا و معایب فیلتر ممبران
حال که در استفاده و نگهداری از فیلترهای ممبران دقیق شده ایم بهتر است برخی از مزایا و معایب آن ها را نیز ذکر کنیم تا در استفاده از آن اطلاعات گسترده ای داشته باشیم.
مزایا:
- این نوع دستگاه ها کارآیی بسیار بالایی دارند و خیلی دقیق می توانند ذرات و آلاینده ها را از آب جداسازی کنند.
- این نوع دستگاه ها در مقایسه با دستگاه های دیگر در تصفیه انرژی کمتری را مصرف می کنند.
- این نوع دستگاه ها قادر به حذف نمک ها، ذرات معلق، مواد شیمیایی و… می باشند.
معایب:
- هزینه نصب و نگهداری دستگاه های ممبران بسیار بالا می باشد.
- این نوع دستگاه ها به فشار و دما حساسیت بالایی دارند یعنی اگر فشار و دما مناسب نباشد این نوع دستگاه ها دچار خرابی و آسیب دیدگی می شوند.
- در این دستگاه ها برای جلوگیری از انسداد و رسوب گذاری نیاز به استفاده از فیلترهای پیش تصفیه است.
